Bölümümüz öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Tuğrul ÇAVDAR hocamızın bir kız çocuğu dünyaya gelmiştir. KTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümü olarak Tuğrul hocamızı kutlar ve çocuğuna ailesi ile birlikte sağlıklı, mutlu ve uzun ömürlü yaşamlar dileriz.
Prof. Dr. Vasif V. Nabiyev’e Ödül
Bölümümüz öğretim elemanlarından Sayın Prof.Dr. Vasif Nabiyev doktora öğrencileri Seçkin YILMAZ ve Şevket Umut ÇAKIR ile Rusya Federasyonu, Armavir kentinde 20-21 Ekim 2017 tarihlerinde 12 ülkenin araştırmacılarının katılımı ile gerçekleştirilen I.International Scientific Practical Conference «APPLIED ISSUES OF EXACT SCIENCES» – APIES ’17konferansında sundukları “RECONSTRUCTION OF FRAGMENTED FRESCOES USING KEYPOINT BASED METHODS” ( S.Yılmaz, V. Nabiyev) ve “CREATING AN ARTIFICIAL FLAPPY BIRD GAME PLAYER USING NEURO EVOLUTION OF AUGMENTING TOPOLOGIES (NEAT)” (Ş.U.Çakır, V. Nabiyev) bildirileriyle “APPLIED ISSUES OF INFORMATICS AND PROGRAMMING” dalında en iyi bilimsel çalışma birincilik ve ikincilik ÖDÜLÜNE layık görülmüştür.
Sayın hocamızı ve doktora öğrencilerimizi kutlar başarılarının devamını dileriz.
Doktora Tez Savunması
Doktora öğrencilerimizden Öğr. Gör. Ergün YÜCESOY, “AKUSTİK VE PROSODİK ÖZNİTELİKLERE DAYALI OLARAK KONUŞMACILARIN YAŞ VE CİNSİYET GRUBUNA GÖRE SINIFLANDIRILMASI” konulu tez çalışmasını tamamlamış ve Temmuz 2017′de başarılı bir şekilde sunmuştur. Bu çalışmasıyla Dr. Ergün YÜCESOY hocamızı ve tez danışmanı sayın Prof. Dr. Vasif V. NABİYEV’i tebrik eder, meslek hayatlarında başarılarının devamlarını dileriz.
Tezin Özeti
Bu çalışmada konuşmacının yaş ve cinsiyet grubunun otomatik olarak belirlenmesi konusu ele alınmıştır. Başta ticari, medikal ve adli olmak üzere geniş bir uygulama alanına sahip olan otomatik yaş ve cinsiyet tanıma sistemleri doğrudan bir servisin seçiminde kullanılabileceği gibi farklı tanıma sistemlerinde ön işlem olarak da kullanılır. Ancak konuşma sinyali oldukça değişkendir ve başarılı bir sistemin gerçekleştirilmesi için konuşmayı etkileyen tüm faktörlerin değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışmada ses işleme alanında kullanılan çeşitli öznitelik çıkarma ve sınıflandırma yöntemleri incelenerek bu yöntemlerle geliştirilen yaş ve cinsiyet sınıflandırma sistemlerinin performans değerlendirmeleri yapılmıştır. Her bir sistemin avantaj ve dezavantajları ortaya koyularak bu sistemler için en uygun model büyüklüğü, konuşma süresi, öznitelik boyutu gibi parametreler belirlenmiştir. Çalışmada, yaygın olarak kullanılan akustik ve prosodik özniteliklerin yanı sıra ses kaynağından çıkarılan parametrelerde incelenmiştir. Sınıflandırma yöntemi olarak dinamik zaman bükme, vektör nicemleme, Gauss karışım modeli (GMM), Destek Vektör Makineleri ve GMM süpervektörler kullanılmıştır. Çalışmada ayrıca 7 farklı alt sistemin skor seviyeli birleşimine dayanan yeni bir sistem önerilerek %5 civarında başarı artışı sağlanmıştır. Sıkıntı öznitelik projeksiyonu (NAP) yöntemi ile gerçekleştirilen kanal dengelemenin başarı üzerindeki etkisi ise %1.5 olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Yaş ve cinsiyet tanıma, Akustik ve Prosodik öznitelik, Gauss karışım modeli, Ses kaynağı, Skor seviyeli birleşim, Süpervektör, Destek vektör makinesi
“Donanım Tanımlama Dili : VHDL ve FPGA Uygulamaları” Kitap Tanıtımı
Kitap, hem ilgili dersler hem de sektör çalışanları için önemli bir kaynak eser niteliğindedir; “Bilgisayar Mühendisliği” ve “Elektrik-Elektronik Mühendisliği” bölümlerinin müfredatına uygun hazırlanmıştır. Donanım tanımlama dilini kullanarak mantıksal devre tasarımı yapılması elektronik ve bilgisayar sektöründe önemli konulardan birisidir. Eser ilgili bölümlerde okutulan Donanım Tanımlama Dilleri gibi dersler için temel kaynak niteliğindedir.
Kitapta, VHDL kodlama ve sayısal tasarım yöntemleri bir arada ele alınmıştır. Konular ve örnek tasarımlar kolaydan zora olacak şekilde düzenlenmiştir; ayrıca bütün konular örnek projelerle desteklenmiştir.
Bu çalışmada, FPGA yongaları ve geliştirme kartlarının temel özelliklerinin yanı sıra, FPGA’ların iç yapısı hakkında da bilgi verilmiştir. Konularla ilişkili olarak yaklaşık 60 proje hazırlanmıştır. Ayrıca şifreleme, sınıflandırma ve filtre tasarımı olmak üzere ileri düzey tasarımlar ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
Kitabın bu ilk baskısından dolayı İbrahim hocamızı kutlar, başarılarının devamını dileriz.
“Algoritmalar : Teoriden Uygulamalara” Kitap Tanıtımı
Bölümümüz öğretim üyelerinden Prof. Dr. Vasıf NABİYEV in ilk olarak 2007 yılında yazdığı “Algoritmalar:Teoriden Uygulamalara” adlı kitabının genişletilmiş ve güncelleştirilmiş olan 5. baskısı yayın hayatına girmiştir. Yeniden gözden geçirilerek güncel algoritmalarla genişletilen kitap 18 bölümden oluşmaktadır. Kitap, problem çözümüyle ilgili temel ve yeni tekniklerin öğrenilmesi ve öğretilmesi amacıyla yazılmıştır. Eser, üniversitelerin Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Bilişim, Elektronik, Endüstri Mühendisliği ve Uygulamalı Matematik ağırlıklı bölüm öğrencilerine yönelik hazırlanmıştır. Kitabın önemli özelliklerinden biri, diğer yerli ve yabancı kaynaklardan farklı olarak ilk kez birçok yeni algoritma çeşitlerine ve problemlere yer vermesidir. Kitapta, öğrencilerin konuları kolayca anlayabilmesi ve uygulamaları gerçekleştirebilmeleri için 170’in üzerinde farklı algoritmaya ve 150’nin üzerinde çeşitli örnek ve probleme yer verilmiştir. Temel düzeyde programlama bilgisinden sonra takip edilmesi uygun görünen kitap, aynı zamanda programcılıkla ilgili birçok önemli bilgiyi de içermektedir. Kitap, algoritmalarla ilgilenen diğer araştırmacı ve meslek sahipleri için de faydalı olmakta ve bir başvuru kitabı niteliğini taşımaktadır. Kitabın 5. baskısı tek cilt halinde 871 sayfa olarak basılmıştır.
Kitabın bu yeni baskısından dolayı Vasıf hocamızı kutlar, başarılarının devamını dileriz.
Kitapta Bulunan Konu Başlıkları
-Algoritma = Programlama + Matematik
-Temel Veri Yapıları
-Kümeleme Algoritmaları
-Sayı Teorisi / Kriptolojik Algoritmalar
-Graf Algoritmaları -Sıralama Algoritmaları
-Kombinator Algoritmalar
-Labirent Algoritmaları
-Geometrik Algoritmalar
-Paketleme Problemleri
-Parçalama Algoritmaları
-Optimizasyon Algoritmaları
-Oyunlarda Arama Algoritmaları
-Oylama Yöntemleri
“Yapay Zeka” Kitabının 5. Baskısı Yayınlandı
Bölümümüz öğretim üyelerinden Prof. Dr. Vasıf NABİYEV in ilk olarak 2003 yılında yazdığı Yapay Zeka adlı kitabının genişletilmiş ve güncelleştirilmiş olan 5. baskısı yayın hayatına girmiştir. Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş 5. Baskısını yapan kitapta, yapay ve doğal zeka ikilemine ayrıntılı olarak değinilmektedir. Yapay zekanın problem ve yöntemleri, yerli ve yabancı onlarca kaynaktan yararlanarak farklı bir şekilde ele alınmış, konular sade ve akıcı bir dille anlatılmış, çok sayıda örneğe yer verilmiştir. Kitabın başlıca konuları arasında Stratejik oyunlar, Örüntü Tanıma, Doğal Dil İşleme gibi başlıklar yer almakta ve 500 den fazla şekil ve tablo ile içerik desteklenmiştir. Eser, bilgisayar mühendisliği bölümleri başta olmak üzere bilişim sistemleri, elektronik, endüstri ve uygulamalı matematik bölümlerinin lisans ve yüksek lisans öğrencileri için ders kitabı niteliği taşımaktadır. Kitap zeki davranışların bilgisayarda modellenmesiyle ilgilenen diğer araştırmacı ve meslek sahipleri için de önemli bir başvuru kaynağı niteliğindedir. Kitabın 5. baskısı tek cilt halinde 796 sayfa olarak basılmıştır.
Kitabın bu yeni baskısından dolayı Vasıf hocamızı kutlar, başarılarının devamını dileriz.
Kitapta Bulunan Konu Başlıkları
– Doğal ve Yapay Zeka
– Sezgisel Problem Çözümleme
– Oyunlar
– Uygulama Problemleri
– Bilgilerin Modellenmesi
– Yüklem Mantığı
– Mantıksal Programlama
– Uzman Sistemler
– Doğal Dil İşleme
– Bilgisayarlı Örüntü Tanıma
– Öğrenme
– Yapay Sinir Ağları
– Genetik Algoritmalar ve Karınca Kolonisi Sistemi
– Bulanık Mantık
– Ses İşleme
– Robotbilim
– İnsan – Bilgisayar Etkileşimi
Hoşgeldin Bebek
Bölümümüz öğretim elemanlarından Arş. Gör. Selen AYAS hocamızın bir kız çocuğu dünyaya gelmiştir. KTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümü olarak Selen hocamızı kutlar ve çocuğuna sağlıklı, mutlu ve uzun ömürlü yaşamlar dileriz.
Bölümümüzde Tasarım ve Bitirme Projesi Kapsamında Göktürkçe Sözlük ve Göktürkçe Klavye Geliştirildi.
Bilgisayar Mühendisliği Bölümümüzde, Tasarım Projesi ve Bitirme Tezi dersleri kapsamında Göktürkçe Sözlük ve Göktürkçe Klavye geliştirildi.
Göktürk harfleriyle yazılmış yazıtların tüm söz varlığı sayısal ortama aktarılarak Android tabanlı bir sözlük yazılımı geliştirildi. Sözlük yazılımı, M.S. 840 yılından önce atalarımız tarafından yazılmış tüm yazıtlarda kullanılan toplam 1235 aded Göktürkçe sözcük ve günümüzdeki karşılıklarını iki yönlü arama yapıp listeleyebiliyor. Yazılımı öğrencileri Halil İbrahim Keçeci ve Volkan Demir ile geliştiren üniversitemiz Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tuğrul Çavdar bu yazılımın özellikle Türkoloji ve Göktürkçe üzerinde çalışan, araştırma yapan ve eğitim veren kurumlarda çok faydalı olacağını belirtti.
Öğrencileri İbrahim Taş ve Mustafa Çayırlı ile birlikte geliştirilen Web tabanlı Göktürkçe Klavye sayesinde evrensel kodlarla (Unicode) Göktürk yazısı yazılabildiğini söyleyen Yrd. Doç. Dr. Tuğrul Çavdar, evrensel kod yaygınlaştıkça Göktürkçenin artık her yerde rahatlıkla yazılabileceğini ifade etti. Daha önce klavyenin Android ve Windows sürümlerini de geliştirdiklerini belirten Dr. Çavdar, son iki yıl içerisinde Göktürkçe ile ilgili yedi yazılım geliştirdiklerini sözlerine ekledi.
Kendilerini en çok zorlayan ve en kapsamlı proje olarak Göktürkçe Çeviriciyi gördüğünü söyleyen Dr. Çavdar, bu çevirici yazılımını öğrencileri Salih Topçu ve Muhammed Mehdi Uslu ile geçen yıl geliştirdiklerini, Android ve Web sürümlerinin olduğunu, ve mezun öğrencisi Bilgisayar Mühendisi Salih Topçu’nun hâlâ gönüllü olarak bu çevirici yazılımın güncellemesinde çalıştığını ifade etti.
Dr. Çavdar, bu çalışmaların altında 28 yıllık Göktürkçe bilgi birikimi ve 2 yıllık programlama emeğinin olduğunu belirtti. Tüm bu çalışmalara sosyal sorumluluk bilinciyle yanaştığını söyleyen Dr. Çavdar bu çalışmaları toplum projesi olarak gördüğünü sözlerine ekledi. Göktürkçeyi bilgisayar dünyasına kazandırmak için 1995’ten bu yana çalışmalar yapan Dr. Çavdar, bilinen yapılmış ilk Göktürkçe fontu da 1996’da geliştiren akademisyen. Daha sonraları farklı fontlar da geliştirmiş, Göktürkçenin Evrensel Kod Birliğince (Unicode Consortium) tanınmasından sonra Göktürkçeyle ilgili yazılımlara daha ağırlık verdiğini açıkladı.
Geliştirilen yazılımlar bugüne kadar 160.000 kez indirildi.
Doktora Tez Savunması (Dr. Selçuk CEVHER)
Bölümümüz öğretim görevlilerinden Ör. Gör. Selçuk CEVHER hocamız Doç. Dr. Mustafa ULUTAŞ hocamızın danışmanlığında “HATA TOLERANSLI HABERLEŞME İÇİN TOPOLOJİ FARKINDA HIZLI YENİDEN YÖNLENDİRME ALGORİTMALARI” isimli doktora tezini başarılı bir şekilde sunmuştur. Dr. Selçuk CEVHER hocamızı ve danışmanı Doç. Dr. Mustafa ULUTAŞ hocamızı tebrik eder başarılarının devamını dileriz.
Doktora Tezi ile ilgili özet bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.
Tezin Adı: HATA TOLERANSLI HABERLEŞME İÇİN TOPOLOJİ FARKINDA HIZLI YENİDEN YÖNLENDİRME ALGORİTMALARI
Tezin Özeti: Haberleşme ağlarındaki gerçek zamanlı servisler, katı servis kalitesi gereksinimlerinin karşılanabilmesi için hata toleranslı bir veri iletimini gerektirirler. İnternet Mühendisliği Görev Gücü (Internet Engineering Task Force), ağ hataları süresince IP paketlerinin kesintisiz iletimini sağlayan tam hata kapsamasına sahip IP Hızlı Yeniden Yönlendirme (IP Fast Re-Route – IPFRR) teknolojilerinin standartlaştırılması üzerinde çalışmaktadır. Çoklu Topoloji Yönlendirmesi tabanlı IPFRR (Multi Topology Routing based IPFRR -MT-IPFRR) teknolojileri, arızalanması muhtemel olan ağ bileşenlerinden sakınan alternatif yönlendirme tablolarının hesaplanması için sanal topolojiler (ST) kullanırlar. Bu tezde, MT-IPFRR mekanizmalarından olan Çoklu Yönlendirme Konfigürasyonlarının (Multiple Routing Configurations – MRC) ve Azami Fazlalık Ağaçlarının (Maximally Redundant Trees – MRT) performanslarını kıyaslamaktayız. Sonuçlar, MRC ’ye ait alternatif güzergah uzunlukları ağdaki düğüm sayısı ve link yoğunluğu arttıkça sadece çok az değişirken MRT’ye ait alternatif güzergah uzunluklarının ölçeklenebilir olmadığını göstermektedir. Bunun, IP ağlardaki düğümler arasındaki erişilebilirliği iyileştirmek için kullanılacak MT-IPFRR mekanizmasının seçimine kılavuzluk edecek önemli bir ölçeklenebilirlik sonucu olduğuna inanmaktayız. Ayrıca, MRC ’nin ayrıntılı bir topolojik bağımlılık analizini sunmaktayız. Otomatik topolojik analiz aracımızı kullanarak, MRC ’nin performansı ile topolojik karakteristikler arasında önemli bir bağımlılığın bulunduğunu tespit etmekteyiz. MRC, bir ağ topolojisinin içerdiği, derecesi ağdaki diğer düğümlerin derecelerinden çok daha büyük olan merkezi (hub) düğümlerin sayısının artması durumunda, tam alternatif güzergah kapsaması sağlayabilmesi için daha fazla sayıda ST oluşturmaya ihtiyaç duymaktadır. Topolojik analiz sonuçlarımızdan esinlenerek, MRC ’nin operasyonel karmaşıklığının iyileştirilmesi için MRC ’nin kullandığı ST sayısını azaltacak sezgisel algoritmalar önermekteyiz. Sayısal deneylerimiz, sezgisel algoritmalarımızın, topolojik karakteristiklerin sistematik analizinin etkinliğini doğrulayarak, MRC ’nin performansını belirgin bir şekilde iyileştirdiğini göstermektedir. Ayrıca, kendi kendini onaran hata toleranslı Yazılım Tabanlı Ağların oluşturulabilmesini hedefleyen yeni bir MT-IPFRR yöntemi önermekteyiz. Deneysel sonuçlarımız, yaklaşımımızın, tepkisel (reactive) onarım sürecine kıyasla hata onarım süresini önemli ölçüde azalttığını göstermektedir.
Mini CNC Plotter (KTÜ Bilgisayar – 2016 Örnek Bitirme Çalışmalarından)
Zaman zaman bu günlükte KTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümünde yapılan örnek bitirme çalışmalarını projeyi yapan öğrencilerimizin izniyle paylaşmaktayız. Bu yazıda 2016 yılı bitirme çalışmalarından dikkatimi çeken bir çalışmanın çalışma sonunda çekilen örnek bir videosunu aşağıda paylaşmak istiyorum. Öğrencilerimize ve danışman hocalarına teşekkür ederiz.
Bitirme projesinde tasarlanan CNC mini plotter projesi ile kurulan 3 eksenli donanım sayesinde bilgisayardan verilen bir resmin çizimi gerçekleştirilmektedir.
Projeyi Yapanlar
1. Yaşar Özmen
2. Aycan Altundal
Danışmanlar
Doç. Dr. Mustafa ULUTAŞ
Yard. Doç. Dr. İbrahim SAVRAN
KTÜ Bilgisayar Mühendisliği Resmi Günlüğü 